التحریر در تل آویو
جنبش اعتراض توده ای به اسرائیل رسید
آذر ماجدی

موج اعتراض توده ای شهرهای اسرائیل را در برگرفته است. حدود سه هفته پیش، روز ۱۴ ژوئیه، یک زن جوان به نام دافنه لیف، که صاحبخانه او را از خانه اش بیرون انداخته بود، در بولوار راس چایلد در مرکز شهر تل آویو چادر زد. این خبر سریعا در فیس بوک انتشار یافت و در فاصله یک ساعت بیش از ده چادر در این خیابان برپا شد. در فاصله یک هفته حدود ۴۰۰ چادر بطول نزدیک به دو کیلومتر در بولوار شیک راس چایلد زده شد. شهرک های چادری در شهرهای اورشلیم، حیفا و شهرهای کوچک تر نیز برپا شد. روز شنبه ده ها هزار نفر در شهر تل آویو و شهرهای دیگر اسرائیل دست به تظاهرات زدند. شنبه ۳۰ ژوئیه تعداد تظاهر کنندگان به بیش از ۱۵۰ هزار نفر رسید و شنبه ۶ اوت بیش از ۳۰۰ هزار نفر در اسرائیل راه پیمایی کردند.  

«شهرک چادری راس چایلد هویت ویژه خود را یافته است. ترکیبی از التحریر و ووداستاک با خصوصیاتی از گوشه هاید پارک. فضا بشدت هیجان انگیز است. توده های مردم به دیدن این شهر می آیند و با روحیه ای امیدوار و مملو از هیجان آنرا ترک می کنند. همه احساس می کنند که اتفاقی بسیار مهم در شرف وقوع است… . همه چیز در یک شهر کوچک در تونس آغاز شد. زمانی که یک دست فروش بی جواز … خود را به آتش کشید. بقیه ماجرا به تاریخ تعلق دارد… دولت اسرائیل این وقایع را با نگرانی دنبال می کرد، اما به مخیله اش نیز خطور نمی کرد که تاثیرات این وقایع به اسرائیل سرایت کند. با در نظر گرفتن نفرت ضد عرب کاشته شده در جامعه اسرائیل، بهیچوجه انتظار نمی رفت که اسرائیل هم به جرگه خیزش های خاورمیانه بپیوندد.» (یوری اونری، وبلاگ گوش شلام ۶ اوت ۲۰۱۱) 

طبق گزارشاتی که در وب سایت های مختلف اسرائیلی منتشر شده است، مردم بطور روز افزونی با تحسین از «شورش عرب» سخن می گویند. تعدادی از پسترهایی که توجه بسیاری را بخود جلب کرده چنین شعارهایی را منعکس میکند: «گوشه تحریر راس چایلد» «تحریر فقط در قاهره نیست» (این شعار به زبان عبری و به شکلی آهنگین نوشته شده است.) و «مبارک، اسد، ناتنیاهو» در تظاهرات این شعار طنین انداز شده بود: شعار اصلی تظاهرات «مردم عدالت اجتماعی می خواهند» است.

خواست مردم چیست؟
جنبش اعتراضی با خواست مسکن ارزان آغاز شد. سپس سریعا مساله گرانی مواد غذایی و نفت و دستمزدهای پایین به این خواست اضافه شد. حقوق پایین و وضعیت خراب آموزش و بهداشت و درمان مردم را عاصی کرده است. ما جامعه رفاه می خواهیم! یکی از شعارهای اصلی این جنبش است. عدالت، نه صدقه! اگر دولت علیه مردم است، مردم هم علیه دولت اند! بی بی (مردم اسرائیل ناتنیاهو را بی بی خطاب می کنند) این کنگره آمریکا نیست، نمی توانی ما را با حرفهای توخالی بخری! سه نفر با سه حقوق نمی توانند اجاره سه اتاق را بپردازند! پاسخ خصوصی کردن: انقلاب است. بی بی برگرد خانه ات، ما پول بنزین را می پردازیم! اینها برخی شعارهای دیگر است که بر پرچم ها نوشته شده و یا در تظاهرات به زبان معترضین جاری می شود. 

برخی تحلیل گران از فضای متضاد درون جنبش اعتراضی سخن می گویند. گفته می شود که فضای حاکم از استفاده از صفت اعتراض سیاسی پرهیز می کند و این جنبش را اجتماعی توصیف می کند. ناسیونالیسم یهودی حاکم بر جامعه اسرائیل علت اصلی این عدم تمایل اعلام می شود. بدنبال گسترش جنبش برخی جریانات راست «ستلرها» نیز به آن پیوسته اند. این دسته می کوشند که مردم را قانع کنند که راه حل کاهش هزینه مسکن ساختمان سازی در منطقه اشغالی و ساحل غربی است. اما روحیه غالب علیه این ساختمان سازی ها است. بعلاوه درگیری های تندی میان این جریانات راست و چپگرا گزارش شده است. گفته می شود که در تظاهرات پرچم اسرائیل بوفور حمل می شود و تظاهرات با خواندن سرود ملی اسرائیل پایان می یابد. مردم از سخن گفتن از اشغال سرزمین فلسطین توسط اسرائیل اکراه دارند. برخی تحلیلگر دیگر از همبستگی بی سابقه میان شهروندان یهودی و فلسطینی اسرائیل که حدود بیست درصد جمعیت را تشکیل می دهند، صحبت می کنند. بطور نمونه گزارش شده است که در تظاهرات اخیر ساکنین یک منطقه فقیر نشین بنام «هاتیکوا» همراه ساکنین عرب در جفا راهپیمایی کردند و خواست مسکن واقعی برای همه را طرح کردند. یک مادر تنها بنام شیرا اوهایون، به زبان عربی سخنرانی کرد. وی گفت: «ساکنین اسرائیل امنیت ندارند. چرا که امنیت قبل از هر چیز بمعنای داشتن یک خانه، برخورداری از معیشت و آینده است.» بدنبال او اوده بشارت، اولین عربی که در این راهپیمایی سخنرانی کرد، گفت: «مبارزه برای عدالت همواره مبارزه مردم عرب بوده است که دائما از تبعیض، نابرابری و نژادپرستی در رنجند.» این سخنان با تشویق گرم حاضرین در میتینگ روبرو شد. بسیاری در میان جمعیت فریاد زدند: «یهودیان و اعراب حاضر نیستند دشمن باشند.» سپس فیلم هایی از شهرهای چادری نشان داده شد که در آنها یهودی و عرب سخنرانی کرده بودند. یکی از این فیلم ها از سخنرانی یک اکتیویست بود که می گفت: «زمان آن رسیده است که اسرائیل متعلق به همه شهروندان باشد.» در این تظاهرات یک بنر بزرگ حمل می شد که یک کلمه به عربی روی آن نوشته شده بود: برو!

این شعار تظاهرات میدان التحریر قاهره بود. شعارها و فضای اعتراضی بشدت رادیکالیزه می شود. بلافاصله پس از برپا شدن شهرهای چادری مجامع عمومی تشکیل شد. در هفته اول این مجامع بی سازماندهی و بدون تاثیر قابل توجه بودند. اما اکنون این مجامع عمومی در تمام شهرهای چادری برگزار می شوند و تصمیم گیرنده اصلی هستند. هیات اجرایی این مجامع از نمایندگان پنج منطقه تشکیل شده است. در یکی از مجامع عمومی اخیر قطعنامه ای به تصویب رسیده است مبنی بر اینکه هر کس می تواند در این شهرهای چادری حضور یابد، صرفنظر از هویت آنها بر مبنای مذهب، نژاد، جنسیت، قوم، ملیت و محل اقامت.  

جنبش اعتراضی مردم اسرائیل با ناباوری و هیجان بسیار روبرو شده است. انتظار نمی رفت که اسرائیل نیز به خیزش عظیم توده ای در خاورمیانه بپیوندد. مردم خیلی روشن و صریح اعلام کرده اند که خواهان عدالت اجتماعی اند. خواهان آزادی، برابری و رفاه. اما وجود یک جنگ و مساله امنیت که توسط حکومت اسرائیل مداوما بال و پر می گیرد، بخشی از مردم را محافظه کار نموده است. ناسیونالیسم یک مانع اصلی و مهم در مقابل این جنبش عظیم است. هراس از این می رود که حکومت اسرائیل برای به انحراف کشیدن و سقط این جنبش ممکن است دست به جنگ زند و بکوشد که جدال اسرائیل و فلسطین و خطر حمله اتمی رژیم اسلامی را دگر بار به مرکز خبر بدل کند. ممکن است آتش جنگ را شعله ور کند تا مردم را به خانه بازگرداند. تا همینجا این جنبش عظیم تاثیرات دیرپا و تعیین کننده در جامعه اسرائیل داشته است. ابراز همبستگی عمیق و علنی میان دو قشر شهروند اسرائیل یکی از نتایج مهم و تاریخی این جنبش است . *